Η ελιά είναι σύμβολο της ειρήνης, της σοφίας, της γονιμότητας, της ευημερίας, της υγείας, της τύχης, της νίκης, της σταθερότητας και της ηρεμίας. Επιπλέον, η ελιά συμβολίζει τον αιώνιο δεσμό μεταξύ ανθρώπου και γης. Κανένα άλλο δέντρο στην Ελλάδα δεν έχει υμνηθεί, ζωγραφιστεί, τραγουδηθεί όσο η ελιά. Είναι ένα δέντρο που αγαπά τη θάλασσα και τον ήλιο της Μεσογείου, αναπτύσσεται ακόμη και σε άνυδρα και βραχώδη εδάφη και επιβιώνει κάτω από ξηρασίες και δυνατούς ανέμους. Συνόδεψε τους Έλληνες σε καιρούς ευημερίας και στερήσεων και άφησε το αποτύπωμά του σε κάθε πτυχή της πολιτιστικής τους παράδοσης.
Τα ελαιόδεντρα υπάρχουν περισσότερο από τους σύγχρονους ανθρώπους. Απολιθώματα φύλλων αγριελιάς από το ελληνικό νησί της Εύβοιας χρονολογούνται πριν από 23 εκατομμύρια χρόνια. Στη Σαντορίνη, στον ηφαιστειακό κρατήρα ανακαλύφθηκαν απολιθώματα φύλλων ηλικίας 37.000 έως 50.000 ετών από το είδος της ελιάς Olea europaea. Οι άνθρωποι άρχισαν να χρησιμοποιούν το ελαιόλαδο στη Μέση Νεολιθική Περίοδο, ήδη από το 4.500 π.Χ., σύμφωνα με ίχνη σε ένα μπολ που βρέθηκε στο Σπήλαιο Γεράνι στο Ρέθυμνο της Κρήτης. Τα ίχνη ελαιολάδου που βρέθηκαν στο Ρέθυμνο πριν από περίπου 6.500 χρόνια υποδηλώνουν ότι το ελαιόλαδο ήταν ήδη μέρος της κρητικής διατροφής τότε, και από το 2000 π.Χ. οι Κρήτες φαίνεται ότι άρχισαν να εκμεταλλεύονται συστηματικά το δέντρο, παράγοντας ελαιόλαδο όπως το ξέρουμε σήμερα. Την εποχή του Ομήρου, η ελιά είχε ήδη αποκτήσει πολύ σημαντικό ρόλο στην καθημερινή ζωή των Ελλήνων. Στην κλασική Αθήνα θεωρούνταν ιερό, θεϊκό και προστατευόταν από το κράτος.
Η ακμή της Αθήνας κατά τη Χρυσή Εποχή αποδόθηκε, μεταξύ άλλων, στην παραγωγή ελαιολάδου. Η σημασία της ελιάς για τους αρχαίους Έλληνες τονίζεται στα αρχαία κείμενα. Γραπτές μαρτυρίες εκείνης της περιόδου αποδεικνύουν ότι η ελιά απολάμβανε μεγάλο σεβασμό και τα προϊόντα της θεωρούνταν ωφέλιμα για τον άνθρωπο. Ο Όμηρος αποκαλούσε το ελαιόλαδο ως «Υγρό Χρυσό» και ο Ιπποκράτης ως «Μεγάλο Θεραπευτή», αφού το χρησιμοποιούσε σε πολλές από τις θεραπείες του.
Στις μέρες μας στην Ελλάδα η ελαιοκαλλιέργεια γνωρίζει άνθηση και το ελαιόλαδο είναι το κύριο προϊόν σε πολλούς τομείς. Τα ελαιόδεντρα καλύπτουν περίπου το 60 τοις εκατό της καλλιεργούμενης γης (περίπου 132 εκατομμύρια δέντρα). Η Ελλάδα παράγει περίπου 360 χιλιάδες τόνους ελαιόλαδου κάθε χρόνο (3ο στον κόσμο), το 82% από αυτό είναι εξαιρετικά παρθένο (1ο στον κόσμο με αυτή την αναλογία). Όσον αφορά την κατανάλωση, οι Έλληνες είναι μακράν πρώτοι στον κόσμο. Η μέση κατανάλωση ελαιολάδου για κάθε Έλληνα είναι περίπου 26 λίτρα ανά άτομο ετησίως και ακόμη μεγαλύτερη από αυτή στο νησί της Κρήτης, το οποίο διαθέτει επίσης ένα από τους υψηλότερούς μέσους όρους ζωής στον κόσμο.
Το ελαιόλαδο κερδίζει έδαφος και εκτιμάται όλο και περισσότερο τον τελευταίο καιρό λόγω των αμέτρητων πλεονεκτημάτων του για την υγεία που αποκαλύπτονται σε μια ατέρμονη ροή ερευνών. Είναι όμως όλα τα ελαιόλαδα καλά για την υγεία μας; Τι σημαίνει καλό ή κακό ελαιόλαδο; Έχουν όλα ίδια γεύση; Επίσης, είναι αρκετό ένα ελαιόλαδο στην κουζίνα μας; Το να μάθει κανείς να δοκιμάζει, να εκτιμά, να επιλέγει και να συνδυάζει το ελαιόλαδο με το φαγητό είναι ένα από τα πιο πολύτιμα κομμάτια γνώσης που μπορεί κανείς να προσφέρει στον εαυτό του, καθώς το ελαιόλαδο δεν είναι μόνο ένα καθημερινό μαγείρεμα αλλά και το μεγαλύτερο δώρο της Μητέρας Φύσης στην ανθρωπότητα.
